Zofiowo w Gminie Trzcianka to duża nadnotecka wieś – ulicówka licząca 462 mieszkańców. We wsi przeważają niewielkie gospodarstwa rolne specjalizujące się w hodowli bydła i produkcji mleka. Domy pobudowano po południowej stronie drogi, od łąk nadnoteckich, po północnej stronie drogi ciągnie się pas wzgórz morenowych. Nazwa wsi pochodzi od imienia żony Mikołaja z Wybranowa Świniarskiego. Założona została w 1794 r. na tzw. „Strauchwiesen” (Zakrzaczonych Łąkach). Osiedlono 31 niemieckich kolonistów, w większości z okolicznych wsi, część znad granicy holenderskiej i z Brandenburgii. Pierwszym sołtysem był Christian Ramin, wspierali go dwaj sędziowie. Dla sołtysa wyznaczono 2 morgi dobrych łąk, od których nie płacił czynszu. Każdy osadnik otrzymał 7,5 ha łąk nadnoteckich i nieco ziemi ornej bez opłaty wstępnej. Już po 2 lub 3 latach musiał płacić 22 talary i 22 dobre grosze. Obowiązkowe były dwa dni pańszczyzny z zaprzęgiem, za pozostałe dni pracy przysługiwało wynagrodzenie. W dniu św. Zofii mieszkańcy otrzymywali beczkę piwa od pana.
Kiedy po 3 latach właściciel podniósł czynsze, wielu osadników sprzedało swoje zagrody i się wyprowadziło. Pozostało tylko 5 z nich, którzy wytoczyli Świniarskiemu proces. Zakończył się on ugodą. W kolejnych latach liczba mieszkańców wzrosła a po likwidacji pańszczyzny i oczynszowaniu stali się właścicielami swoich ziem. Przeważała hodowla bydła na żyznych łąkach nadnoteckich; w późniejszym czasie mieszkańcy Zofiowa dokupili łąki gospodarzy runowskich i czarnkowskich, dzięki czemu żyli w dobrobycie.
W 1939 r. we wsi było 39 chłopów z 2 końmi i 26 chłopów z jednym koniem. Zamieszkiwało ją 500 osób na 690,4 ha. Z powodu swego oddalenia od innych miejscowości wieś późno podłączono do sieci elektrycznej; pomogło dopiero wstawiennictwo władz prowincji w Pile.
Pierwszą szkołę we wsi kazał zbudować Świniarski; była to jedna klasa i jeden pokój mieszkalny. Dla nauczyciela przewidziano 2 morgi ziemi ornej i 3 morgi łąk bezpłatnie. W 1862 r. gmina z powodu dużej ilości dzieci zbudowała kolejną, tym razem dwuklasową szkołę a starą szkołę przebudowano na cele kościelne. W tym czasie gmina zamówiła 2 nowe dzwony, które zawisły w dzwonnicy koło starej szkoły. Pastor początkowo dojeżdżał z Czarnkowa, potem Zofiowo podlegało pod Kuźnicę Czarnkowską.
W XIX w. według SGKP wieś miała 390 ha obszaru, 74 domy zamieszkałe przez 526 dusz (w tym 21 katolików).
W 1910 r. gmina ze wsparciem rządu buduje nową szkołę z 2 klasami i 2 mieszkaniami dla nauczycieli. Rok 1945 przyniósł wsi znaczące straty; wprawdzie budynki nie ucierpiały podczas działań wojennych lecz późniejsza zła gospodarka przyniosła im duże szkody. Podczas ucieczki niemieckich mieszkańców, w lesie koło Runowa zabito 1 mężczyznę i 4 kobiety, poza tym w okolicy wielu mężczyzn. Dwóch chłopów zabito na ich zagrodach, jeden zmarł w obozie internowania. Łącznie oddało życie 13 mieszkańców wsi, poza tym 1 uciekinier z Prus. Do niewoli uprowadzono 3 mężczyzn – jeden wrócił. W latach 1931-1945 burmistrzem wsi był Karl Plath, poważany zarówno przez Sowietów jak i Polaków.
Zabytki:
- cmentarz ewangelicko-augsburski, nieczynny, XIX w.
- cmentarz ewangelicko-augsburski, nieczynny, XIX w.
- cmentarz katolicki, czynny, pocz. XX w.
