Biernatowo

Biernatowo to wieś leżąca w Gminie Trzcianka. We wsi obecnie mieszka 191 osób. Są w niej 42 budynki mieszkalne i  pomimo słabych ziem (ziemie V i VI klasy ) aż 8 gospodarstw rolnych powyżej 10 hektarów .

Wieś składa się z 2 części , oddalonych  od siebie o kilkaset metrów. Niemiecka nazwa wsi brzmiąca „ Ascherbude” pojawia się w roku 1600; wskazuje na istnienie w przeszłości zakładu produkującego potaż z liści drzew leśnych. (Potaż sprzedawano hutom szkła). Koło wsi istniała huta szkła założona w XIX w zwana  Behler Glasfabrik ( w 1903 r. nastąpiła zmiana nazwy na Hedwigshof,; w 1905 r. liczył on 49 mieszkańców). W 1612 r.  Zofia Czarnkowska – właścicielka  dóbr wieleńskich, lokuje wieś sołecką Ascherbude. Według katastru kontrybucyjnego z 1631 r. wieś liczyła 15 domów. W 1638 r. wymienia się sołtysa Alberta Martena, w 1751 r. sołtysem jest  Daniel Luhm. W 1773 r. jest 2 sołtysów, każdy z 1 ½ łana. Są 2 karczmy, które naprzemiennie serwują napoje zakupione w pańskim browarze. Karczma często zmieniała właściciela: Johann Legendicker (Holender), Peter Klatt, Martin Krenz. We wsi było też 10 chłopów służebnych z ½ łana, 2 budników, kowal i 17 osób służebnych. Razem 155 osób na 384 ha.

W 1789 r. była to wieś szlachecka licząca 27 domów; znajdował się w niej kościół ewangelicki.

Po separacji w 1830 r.  powstało wiele wybudowań. Przy drodze do Hedwigshof powstały wolne dobra o niewiadomego pochodzenia nazwie „Silberberg”. Z tych dóbr wywodzili się sołtysi we wsi (chociaż nie był to dziedziczny majątek sołtysi). W 1900 r. dobra te rozparcelowano. W pobliżu Bukówki powstał „Muehlenort” z 8 zagrodami, a przy drodze do Kuźniczki „Vierort” ,którego nazwa wskazuje na istnienie tam początkowo 4 gospodarstw. W 1871 r.  było we wsi 48 domów, 416 mieszkańców( 404 ew. 6 kat, 6 żydów, 28 analfabetów. W 1905 r. liczyła 313 mieszkańców. W 1910 r. wybudowano szkołę. Wieś liczyła wówczas 370 mieszkańców. W 1925 r. było 368 mieszkańców ( 351 protestantów, 9 katolików, 8 ateistów), w tym 27 chłopów z dwoma lub więcej końmi i tylko 6 drobnych chłopów z jednym koniem. Największe gospodarstwo o pow. 192 ha należało do rodziny August Frost i było także dobrem sołtysim. W 1945 r. Armia Czerwona  uprowadziła wielu mieszkańców wsi, kobiety powróciły, mężczyzna żaden.

Zabytki :

• kościół szachulcowy z XIX wieku, Pierwszy kościół ewangelicki we wsi był drewniany, powstał przed 1614 r., Popadł w ruinę i w latach 1842/43 zastąpiony został nowym, szachulcowym. Pastor mieszkał w Zielonowie. Przy kościele stał piękny pomnik z czarnego marmuru, niestety skradziony. Starsi ludzie opowiadają o dwóch mogiłach, które kiedyś znajdowały się w sąsiedztwie kościoła. Pochowane tam było rosyjskie małżeństwo, które po 1945 roku osiedliło się na wybudowaniu. Jednak młoda para długo nie zaznała szczęścia, została zamordowana przez włóczące się po lasach zbrojne bandy, a gospodarstwo zostało spalone. Od tego czasu miejsce nazywane jest  „Spaleniskiem”.

• Dawny cmentarz ewangelicki, na którym znajdują się również polskie groby.
• stacja kolejowa;  Podczas budowy Ostbahn w 1851 r. wieś miała otrzymać stację kolejową ale mieszkańcy wsi nie chcieli oddać swojej ziemi na jej postawienie . Majątek Biała odstąpił kawałek swojej ziemi znajdujący się 3 km od wsi, na potrzeby budowy stacji kolejowej. Mimo to stacja nazwana została od nazwy wsi. Zespół budynków stanowi piękny przykład kolejowej  architektury z drugiej połowy XIX wieku. W latach międzywojennych w pasie od Siedliska do Dzierżążna Wielkiego przeprowadzone zostały próbne odwierty w poszukiwaniu złóż węgla brunatnego, natomiast w pobliżu stacji Biernatowo niemieccy przedsiębiorcy zaczęli nawet próby eksploatacji węgla brunatnego. Jednak brak kapitału, a potem wojna, pokrzyżowały im plany budowy kopalni. W latach 70- tych XX wieku powróciły plany budowy wielkiej kopalni odkrywkowej tego surowca, na szczęście nie zrealizowane.