Żelichowo w Gminie Krzyż Wielkopolski to położona wśród malowniczych lasów, w pobliżu leśnych jezior, w dolinie Człopi wieś.   Wieś, ukryta pośród wysokich pagórków liczy obecnie 319 mieszkańców.

Pierwsza wzmianka o wsi pojawia się w poznańskich księgach miejskich w 1446 r. W liście podatkowej z 1564 r. mowa o nowym folwarku z 4 chłopami utworzonym na  terenie dawnej wsi. Prawdopodobnie podczas wielkiego wymierania wsi pod koniec XV w.  r. zginęły resztki starej osady.

W 1580 r. były tu łany puste ( bez osadników), właścicielem ich jest kasztelan poznański i dziedzic Wielenia Stanisław Górka, a ksiądz Piotr Czarnkowski miał we wsi 6 zagrodników.

W 1606 r. jest wzmianka o pańskim browarze, z którego okoliczni karczmarze musieli pobierać piwo.  W 1632 r.  wieś liczyła 28 domów, 10 chłopów, 7 kosatów i 7 budników (buda lub majdan to prymitywny zakład zajmujący się wytwarzaniem smoły drzewnej). W 1639 r.  chłopi muszą odrabiać pańszczyznę aż  4 dni w tygodniu.

W 1789 r.  była to licząca  43 dymy wieś szlachecka z folwarkiem i młynem wodnym mielącym mąkę i kaszę.  W XIX w. SGKP podaje, że wieś Żelichowo  ma obszaru 1400 ha; ma parafię katolicką, parafia ewangelicka w Dębogórze; 70 dymów, 694 dusz( 279 katolików), szkoła i poczta w miejscu. We wsi nadal funkcjonował folwark Żelichowo liczący  7 dymów i 125 dusz.

W 1905 r. było 602 mieszkańców;w 1910 r. liczyło 554 mieszkańców.  W 1925 r. w 92 domach żyło 624 osoby ( 436 protestanci, 184 katolicy, 3 Żydzi). W 1930 r.  na 1711,8 ha żyło  624 mieszkańców: (436 ewangelików, 184 katolików i 3 Żydów). W 1939 r.  we wsi było  5 chłopów z 3 końmi, 25 chłopów  z 2 końmi i 16 chłopów z 1 koniem.

Ewangelicki dom modlitwy we wsi istniał już w 1830 r. (razem z dobudowaną doń szkołą). Kościół ewangelicki wybudowano w 1937 r. obsługiwał go pastor z Dębogóry, katolicy mieli też swój kościół – msze św. odprawiał ksiądz z Krzyża.  Istniały dwie szkoły –ewangelicka i katolicka.

Przedwojenny dwór był własnością dóbr wieleńskich i do 1945 r. dzierżawił go dr. Ueberschar

Podczas ucieczki mieszkańców przed Armią Czerwoną w 1945 r. zginęło 11 osób. We wsi ukryło się 7 niemieckich żołnierzy – rozstrzelano ich razem z 7 mieszkańcami. W późniejszym czasie zginęło jeszcze 9 osób. Spalono gospodę, kościół katolicki, wielką stajnię w dworze razem z bydłem i stodołę w dworze.

Zabytki:

  • cmentarz ewangelicki poł. XIX w
  • zespół folwarczny z poł. XIX w.
  • liczne domy szachulcowe ( nr 27 z datą budowy 1801 r.) , nr 4 i nr 28
  • cmentarz rodziny młynarzy
  • 3 cmentarze ewangelicko augsburskie. Jeden z nich:  cmentarz ewangelicki założony w połowie XIX wieku, obecnie nieczynny, z zachowanym częściowo drzewostanem i pozostałościami mogił i nagrobków. Najstarszy nagrobek z datą 1888.