Oleśnica

Sołectwo Oleśnica położone w Gminie Chodzież obejmuje wsie: Oleśnica ( 392 mieszkańców), Kierzkowice ( 44 mieszkańców w 3 blokach popegeerowskich), Cisze ( 20 mieszkańców i jedno gospodarstwo rolne) oraz Trojankę –zwana perełką krajobrazową gminy ze starym młynem wodnym i Drzązgowo –dawna leśniczówka. W Oleśnicy działa kilka firm, m.in. Cerplast., na turystów czeka gościniec „Wyrwidąb”. Wieś w której nie ma ani jednego gospodarstwa rolnego….położona jest malowniczo w kotlinie pod wysokimi wzgórzami, nad stawami rybnymi w którym hoduje się karpie, pstrągi i jesiotry. Powierzchnia stawów wynosi ponad 200 ha. W 1995 roku stawy byłego PG Rybackiego zakupił ichtiolog dr. Eugeniusz Bogdan. Obecnie kompleks stawów jest największym w kraju producentem ryb jesiotrowatych na potrzeby produkcji rybackiej, wędkarskiej i akwarystyki.

Wieś leży w dolinie strumienia Strugi Oleśnickiej, dopływu Bolemki wpadającej do Noteci. Strumień ten choć dzisiaj niepokaźnych rozmiarów jeszcze w XIX w. napędzał 4 młyny ( Cisze, Trojanka, Borek, Kloss).

Historia:

Wieś wymieniona w 1383 r. w Kronice Janka z Czarnkowa( Grzymała de Olesznica). Dnia 11.04.1557 Wojciech Nietążkowski darowuje Oleśnicę wraz z 2 młynami i kopalnią żelaza Janowi Oleskiemu. Kopalnia była tam gdzie dziś Trojanka kiedyś Hamernią zwana.

W XVII w. była tu siedziba Grzymalitów Oleskich ; od 1746 r. siedziba rodowa Grudzińskich, którzy przenieśli ją ze Strzelc. Od 1845 r. własność rodziny Zach, po nich hrabia Koenigsberg. Ten ostatni znany jest z tego, że sprzedał duże ilości żużlu pochodzącego z działających w poprzednich stuleciach prymitywnych hut żelaza w Trojance, gdzie pozyskiwano żelazo z rud ziemnych. Przestarzała technologia powodowała, że w pozostałym z wytopu żużlu była jeszcze duża zawartość żelaza możliwa do odzyskania w nowoczesnych hutach.

W okolicy leży dawna osada Papiernia – później leśniczówka Drzązgowo. Fabrykę papieru w Papierni dzierżawił w XVIII w. Mateusz Wilhelm Mende – tzw. papyrarius.

W 1789 r. Oleśnica była to wieś szlachecka z folwarkiem, młynem papiernikiem, foluszem, cegielnią i wapniarnią. Liczyła 28 dymów; w 1905 r. 179 mieszkańców. Przed 1833 r. pod nazwą Oleśnica istniały odrębny młyn, folusz, cegielnia, i papiernia zwana też chodzieską. W XIX w. dobra Oleśnica podzielono na O. Górną i O. Dolną.: O. górna miała 11 domów, 160 mieszkańców; O. dolna to dzisiejsze przedmieście Chodzieży nad J. Strzeleckim. Był to folwark z 3 domami, 61 mieszkańców,.

Zabytki Oleśnicy:

Dwór z 1804 – najstarszy zabytek w Gminie Chodzież. Wzniesiony dla Grudzińskich, którzy w XVIII w. urządzili tu swoja siedzibę rodową. Już w 1830 r. został przebudowany na oficynę dla nowo wybudowanego pałacu. Budynek parterowy z dachem mansardowym, wejście poprzez ganek zdobiony trójkątnym frontonem na prostych filarach; skromne zdobienia : gzymsy nadokienne, opaski, lizeny
Pałac z 1850 r. , dwukondygnacyjny z dachem czterospadowym o niewielkim spadku. Reprezentacyjne wejście od strony wschodniej, od zachodu taras widokowy pięcioboczny ryzalit .elewacje zdobione podobnie jak w sąsiednim dworze opaskami, gzymsami i lizenami.
Park podworski z XVIII w. Lipy, kasztanowce, modrzewie, buki , piękna aleja grabowa !!! powierzchnia 12,3 ha. Z parku zostały smutne resztki, co łatwo stwierdzić porównując jego obecny wygląd z XIX wiecznym planem.
Zespół folwarczny: gorzelnia, budynek gospodarczy, obora, spichlerz, czworak 12 i 13 ,sześciorak 15
Szkoła (dom nr 21)
Cmentarz rodowy
Cmentarz ewangelicki

Pomniki przyrody:

Papiernia

Lipa drobnolistna (obwód 710 cm, wys. 35 m, wiek 300 lat) – 53 c
Grupa drzew – 3 lipy drobnolistne ( obwód 430 do 550 cm, wys. 22 do 27 m) -53 f

Oleśnica

Dąb szypułkowy ( odwód 412 cm, wys. 24 m) – przy drodze do Trojanek
Głaz narzutowy granitowy ( 954 cm obwodu, wys. 112 cm ) – w lesie bukowo-dębowym przy drodze wojewódzkiej Chodzież -Czarnków 92 a
Grupa drzew –buk pospolity ( obwód 290 do 469 cm, wys do 25 m) – w zabytkowym parku
Lipa drobnolistna – obwód 331 cm, wys. 25 m
Olsza czarna –obwód 334 cm, wys. 25 m
Klon pospolity –obwód 396 cm, wys. 25 m
Dąb bezszypułkowy – obwód 347 cm,wys. 26 m
Jesion wyniosły – obwód 319 cm, wys. 24 m
Buk pospolity –obwód 425 cm, wys. 27 m
4 lipy drobnolistne – obwód do 429 cm, wys. Do 27 m
Platan klonolistny – obwód 368 cm, wys. 22 m
2 klony pospolite obwód do 334 cm, wys. Do 26 m
Dab bezszypułkowy –obwód 447 cm, wys. 22 m – na skraju lasu około 100 m od budynku dawnej szkoły

Trojanka

Grupa drzew przy drodze z Oleśnicy – 6 lip drobnolistnych –obwód do 468 cm, wys. Do 25 m + klon pospolity –obwód 356 cm, wys. 24 m + klon jawor –obwód 324 cm, wys. 20 m