Chełst leżący w Gminie Drawsko to duża wieś sołecka na skraju Puszczy Noteckiej, nad rzeką Miałą licząca 542 mieszkańców. Dojeżdżając do wsi, z drogi przed i za wsią mamy ładny rozległy widok Doliny Noteci i wzgórz koło Starych Bielic leżących już za Notecią. Wieś przez długi okres w swojej historii miała nadgraniczne położenie.
We wsi zachowała się stara zabudowa; pod lasem stoi przedwojenna niemiecka strażnica graniczna, obecnie służąca jako szkoła. Przed nią tablica ku czci Józefa Chociszewskiego urodzonego we wsi.
Wieś i jej okolice pojawia się w dokumentach w XVI w. W 1564 r. wzmianka o stawie Chelszczie, przy którym stały kopce graniczne między Polską a Nową Marchia. W 1581 r. zwie się Miałła alias Chełst; w 1595 r. Chaust, Neuteich; w 1615 r. Helst.
Nadgraniczne położenie spowodowało, że po obu stronach rzeki Miały powstały dwie osobne wsie- jedna polska, druga brandenburska. Po polskiej stronie początek wsi dała osada królewska w puszczy zamieszkała przez 5 zagrodników nad stawem. Były w niej dwa doły (smolarnie) od których płacono czynsz 6 groszy od dołu oraz 3 grosze od beczki smoły. W 1595 r. we wsi istniał młyn –papiernia.
Na stronie brandenburskiej w 1602 r. wieś założył kurfirst brandenburski Jan Fryderyk.
W owym czasie we wsi był 1 sołtys, 1 karczmarz, 9 pełnych chłopów, 2 wolnych ludzi, 5 komorników, kuźnia; Chełst liczył 17 dymów i 106 mieszkańców, 7 łanów . Obok Neuteich leżały Olendry w których mieszkało 8 osadników, 2 einlieger; liczyły 9 dymów i 62 mieszkańców.
W 1871 r. we wsi Neuteich mieszkało 300 osób ( w tym 120 urodzonych we wsi); było 40 zamieszkałych budynków zajętych przez 64 gospodarstwa domowe; 287 mieszkańców było ewangelikami, 10 katolików i 3 żydów. W Neuteicher Hollander ( Olendry) żyło 65 osób w 13 domach; 63 ewangelików i 2 katolików.
W 1910 r. miał 397 mieszkańców. W 1905 r. było 31 katolików.
W latach 1920-1939 przez wieś, na linii rzeki Miały biegła granica państwowa; wschodnia część należała do Polski, zachodnia do Niemiec. We wsi była placówka Straży Granicznej I linii „ Chełst”.
We wsi warto zobaczyć:
- kościół dawniej ewangelicki (ob. rzymsko katolicki filialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski) z 1765 r., wraz z przykościelnym cmentarzem. Jest to niewielka wiejska świątynia o konstrukcji szachulcowej, na rzucie prostokąta nakryta naczółkowym dachem. Do pierwotnej bryły dobudowana salka katechetyczna w 1983 r. Wnętrze otynkowane, nakryte drewnianym stropem belkowym, w części zach. nawy chór drewniany, we wnętrzu zachowane resztki dawnego wyposażenia – ołtarz główny przekomponowany, złożony z XVIII w. uszaków z dodatkami XIX i XX w. Przy kościele stoi kamienny obelisk upamiętniający poległych w pierwszej wojnie światowej oraz płyty nagrobne z połowy XIX wieku. Za kościołem zachowany jest cmentarz założony prawdopodobnie wraz z kościołem porośnięty dawnym drzewostanem, z czytelnym układem kwaterowym oraz częściowo zachowanymi nagrobkami, mogiłami i murem ogrodzeniowym.
- Cmentarz katolicki , czynny, XX w.
- Szkoła, obecnie dom nr 9, mur., pocz. XX w.,
- Domy o numerach 14, mur./drewno., k. XIX w./ dom nr 15, mur., 4 ćw. XIX w/ dom nr 16, szach., ok. poł. XIX w./dom nr 17, mur., 4 ćw. XIX w./dom nr 24, szach., 1 ćw. XX w./dom nr 25, mur., 1 ćw. XX w./dom nr 30, mur., 1 ćw. XX w./dom nr 32, mur., XIX/XX w./dom nr 35, mur./szach., k. XIX w./dom nr 62, mur., XIX/XX w./ dom nr 63, mur., 4 ćw. XIX w.
- Kuźnia w zagrodzie nr 65, mur., XIX/XX w., dz. nr 77/4
- Domy o numerach 66, mur., 4 ćw. XIX w./dom nr 67, mur., 4 ćw. XIX w./dom nr 68, mur., 4 ćw. XIX w./dom nr 75, szach./mur, 4 ćw. XIX w./dom nr 78, mur./szach., pocz. XIX w./dom nr 95, mur./szach., 3 ćw. XIX w./dom nr 102, mur., 1900 r., dz. nr 191
