Piłka

Piłka wchodzi w skład Gminy Wieleń. Jest to wieś o zwartej zabudowie, w jej skład wchodzą także liczne przysiółki położone w leśnych enklawach ( Borzysko –Młyn, Harenda, Kaczeniec, Piłka – folwark, Piłka –las, Dąbrówka). Liczba mieszkańców wsi wynosi 556 osób..

Pierwsza wzmianka z obszaru dzisiejszej wsi pochodzi z 1565 r. Mowa jest o pile (tartaku) na rzece Miała należącej do wsi Pęckowo. Tarcice (przetarte drzewa) spuszczano Notecią do Szczecina lub wożono do królewskiej wsi Rataje koło Chodzieży (właścicielem dóbr wieleńskich i Rataj był wówczas Stanisław Górka). W dokumentach napisano, że “piła może przetrzeć tyle tarcic, że starczyłoby na dwie tratwy; na jedną tratwę ładują 24 kopy tarcic a w Szczecinie 1 kopę sprzedają za 7 lub 8 złotych” . W pobliżu piły osiedleni byli zagrodnicy, którzy pilnowali stawów rybnych znajdujących się przy tartaku.

W XIX w. wieś miała 97 domów, liczyła 745 mieszkańców ( 529 katolików, 216 protestantów). Pierwszy kościół wybudowali Piotr Sapieha i jego żona Joanna z Sułkowskich w 1767 r. Sapieha sprowadził również nowych osadników, co przyczyniło się do rozwoju wsi.

W 1910 r. Piłka liczyła 955 mieszkańców.

Zabytki:

Kościół parafialny p.w. Najświętszej Marii Panny w Piłce, który został wybudowany w 1868 roku staraniem księdza proboszcza Antoniego Prokopa dla miejscowych katolików. Jest to kościół jednonawowy, z wyodrębnionym trójbocznie zamkniętym prezbiterium z parą zakrystii po bokach dobudowanych w 1906 roku, od frontu znajduje się wieża usytuowana centralnie. Elewacje kościoła są ceglane ze skromną dekoracją architektoniczną. Wnętrze nakryte stropem drewnianym z pułapem podwieszonym do krokwi. W kościele zachowane jest wyposażenie z czasu jego budowy: ołtarz główny z 1869 roku, ołtarz boczny z obrazem Św. Antoniego Pustelnika oraz dzwon późnobarokowy z 1758 roku. Pozostałe wyposażenie – ołtarz boczny, ambona, prospekt organowy wykonane są współcześnie na wzór pierwotnego zniszczonego pożarem. Na cmentarzu przykościelnym nagrobek inicjatora budowy kościoła ks. proboszcza Antoniego Prokopa z 1884 roku. ; Zespół wyposażenia obejmujący ołtarz główny z około 1859 r. wraz z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z wcześniejszymi XVIII w. rzeźbami, ołtarz boczny z 1869r. odtworzony po pożarze w 1987 r., obraz św. Antoniego Pustelnika pędzla J. Stankiewicza z 1870 r., dwa XVIII wieczne krucyfiksy oraz dzwon barokowy z 1758 roku fundacji Piotra Sapiehy pochodzący z poprzedniego kościoła–

Cmentarz katolicki nieczynny z 1869 r.,
Dawny kościół ewangelicki z pastorówką obecnie świetlica wiejska i budynek mieszkalny Piłka 93, mur./szach., 1 ćw. XX w.,
Szkoła ob. biblioteka i budynek mieszkalny, Piłka 24, mur., 1 ćw. XX w.,
Cmentarz ewangelicki, nieczynny, XIX w.,
Cmentarz katolicki, czynny, XIX w.,
Dom nr 13, mur./szach, k. XVIII w., przebudowany XX w.; dom nr 22, mur., 1 ćw. XX w.; dom nr 27, mur., 4 ćw. XIX w.; dom nr 28, glina, k. XIX w.; dom nr 30, mur./glina, 4 ćw. XIX w.; dom nr 35, mur., XIX/XX w.; dom nr 37, mur., XIX/XX w.; dom nr 40, mur., 1 ćw. XX w.; dom nr 41, mur., 1914 r.; dom nr 45, mur., ok.1910 r.,
Dom nr 51, drewno, 1824 r.; dom nr 52, mur., XIX/XX w.; dom nr 54, mur., XIX/XX w.; dom nr 89, szach., k. XIX w.; dom nr 95, mur., 4 ćw. XIX w.; dom nr 97, mur., pocz. XX w.; dom nr 98, ob. przedszkole i punkt lekarski, mur., l. 20-te XX w.
Stodoła w zagrodzie nr 118, drewno, 2 poł. XIX w.,
Stodoła w zagrodzie nr 120, drewno, 1 poł. XIX w., przebudowana k. XIX w., XX w., dz. nr 2