Huta Szklana to wieś leżąca w gminie Krzyż wielkopolski. Zabudowania wsi są rozrzucone na znacznej przestrzeni, wzdłuż kilku łączących je dróg. Wieś leży na skraju dużych lasów, wchodzących w skład Puszczy nad Drawą. Liczba mieszkańców wsi wynosi 421 osób. Wieś ciągnie się wzdłuż starej drogi z Trzcianki do mostu na Drawie w Łokaczu, którą transportowano sukno z trzcianeckich warsztatów.
Według ksiąg parafialnych Kocienia Wielkiego (Parochia Kottensis) w 1708 r. niejaki Johann Georg Brocks – wytwórca szkła z Węgier przywędrował na ziemię wieleńską. W 1709 r. otworzył w miejscu dzisiejszej wsi hutę szkła. W 1716 r. komisarz dóbr wieleńskich Franz Budde wydał zarządzenie dotyczące utworzenia wsi olenderskiej. Typowego przywileju dla osadników nie wystawiono, jak to było w zwyczaju. Każdy osadnik miał otrzymać 7,5 ha mokradeł w pobliżu Selchow fliess ( .Cena za parcelę wyniosła 90 tynfów w 2 ratach. Po trzech latach wolnych roczny czynsz wynosił 20 tynfów.
Za czasów Piotra Sapiehy w latach 1741-1766 powierzchnia gminy znacznie wzrosła poprzez zakup łąk i wrzosowisk. Nazwiska kupców zachowały się w aktach dóbr wieleńskich. Spośród ich potomków w 1939 r. we wsi były rodziny: Mittelstaedt, Anklam, Fliegner, Krueger, Stubbe, Schievelbein, Blasing.
W 1775 r. nie było żadnych wolnych chłopów we wsi, wszyscy osadnicy to byli służebni chłopi czynszowi. 22 spośród nich posiadało ¼ dużej włoki (60 polskich morg), 19 z nich 1/8 dużej włóki, 2 z nich mniejsze. Razem były 8 dużych włók tzw. Altland i 5 ½ włóki tzw. Neuland – łącznie 518 ha. Liczba ludności wynosiła 214 osób, huta szkła już nie funkcjonowała.
W okresie uwłaszczenia w latach 30-tych XIX w. powstają gospodarstwa zdolne do rozwoju, chłopi nie są już poddanymi, rośnie produkcja mleka, co z czasem prowadzi do otwarcia własnej mleczarni we wsi. W 1939 r. było 36 chłopów z 2 końmi i 16 chłopów z jednym koniem. Największe gospodarstwo miało 40 ha, średnie 20 ha. Mieszkańców było 554 na 1086,5 ha. We wsi było wiele śmiesznych nazw poszczególnych części wsi takich jak: Rosja, Królestwo niebieskie, Schabernack – (psotnik.)
Wieś założona była w czasach kontrreformacji dlatego nie było pozwolenia na budowę kościoła dla ewangelików. Wierni uczęszczali do Dębogóry lub Herburtowa. W 1774 r. zbudowali własny kościół –budowlę szachulcową bez wieży.
W 1789 r. była to licząca 33 dymy wieś szlachecka z kościołem ewangelickim, filią Dębogóry. W 1905 r. 508 mieszkańców. W 1900 zbudowano szkołę z jedną klasą i dwoma mieszkaniami dla nauczycieli. Przy linii wąskotorowej Krzyż –Człopa powstał przystanek. W 1910 liczyła 522 mieszkańców. W 1925 było 554 mieszkańców ( 497 protestantów, 57 katolików) żyjących w 88 domach. W 1945 zginęło 12 osób (lub 17); 4 uprowadzonych nie wróciło z niewoli. Spłonęły 4 domy, później jeden dom i mleczarnia. Młyn zdemontowano.
Warto zobaczyć:
- kościół z 1774 roku. Niewielka szachulcowa wiejska świątynia, na rzucie prostokąta, nakryta dachem dwuspadowym,. W to, że jest to budowla szachulcowa musimy uwierzyć, bo w latach 60-tych i 70-tych XX wieku szachulcowe ściany zostały na zewnątrz otynkowane wraz z częściową wymianą konstrukcji. Kościół jest najstarszym obiektem zabytkowym gminy Krzyż i jest przykładem szachulcowej świątyni protestanckiej z 2 poł. XVIII wieku. Przy kościele dzwonnica z 3 dzwonami z około 1870 r.
- cmentarz ewangelicki założony w połowie XIX wieku, w przewodnikach można znaleźć informację o zachowanej kaplicy cmentarnej i usytuowanym centralnie krzyżu cmentarnym; niestety jest to już przeszłość; po kaplicy zostały fundamenty a krzyż leży na ziemi i butwieje. Zachowane mogiły i kilka nagrobków otoczonych żeliwnymi ogrodzeniami, najstarszy nagrobek z datą 1871.
- liczne zagrody i domy we wsi
