Rataje

Największa wieś w gminie Chodzież, licząca ponad 1000 mieszkańców. Wzmianki od XV w. Dawna wieś służebna zamku chodzieskiego . ( Rataj był to wolny chłop, który za pożyczkę na zakup roli zobowiązany był do pracy na ziemi pańskiej).

Wieś leży nad J. Miejskim, liczy 1010 mieszkańców, graniczy z miastem Chodzieżą. Znad jeziora piękny widok na Chodzież i otaczające je wzgórza.

We wsi funkcjonuje 10 rolników, zakłady produkcji porcelany, stolarnia i tartak.

Wzmiankowana w 1403 r. wieś królewska, w 1510 była tu karczma, w 1564 młyn Krępka i barcie. We wsi był folwark o pow. 191,5 ha należący do dóbr podstolickich .Folwark był królewszczyzną i wchodził w skład starostwa ujskiego (potem Rogozińskiego i budzyńskiego). W 1430 król Jagiełło zastawił Rataje wraz z Ujściem i innymi dobrami Marcinowi ze Sławska; w 1514 r. Zygmunt I pozwolił Hieronimowi Moszyńskiemu z Bnina(tenutariuszowi ujskiemu) wykupić te dobra. Powstały spór między Mikołajem Chodzieskim a Moszyńskim król rozsądził na korzyść tego ostatniego. W 1580 r. Rataje zamieszkiwało 10 półłanków i 8 zagrodników, właścicielem był wówczas Stanisław Górka wojewoda poznański. Rejestry poborowe pokazują R. dwukrotnie pod parafią chodzieską, raz w powiecie poznańskim, drugi w powiecie kcyńskim. Zabrane przez rząd pruski wcielone zostały do domeny Podstolice

W XV w. Rataje było nazwą j. Chodzieskiego; Przecław z potulic otrzymał od króla ½ jeziora i 2 rybaków

W latach 1564/65 jezioro Rataje o wymiarach 22*13 sznurów, głębokie na 14 łokci, ma 9 toni niewodowych; należy po połowie do Chodzieży i Rataj. W Ratajach łowi na nim 4 rybaków ale bywa i więcej, płacili po 1 zł 12 gr. za dzierżawę jeziora.

W 1789 r. wieś królewska i folwark liczące 27 dymów; w 1905 r. 246 mieszkańców. W XIX w. było w Ratajach 30 domów, 360 mieszkańców(32 katolików, 5 żydów,273 protestantów).

W 1900 r. liczyły 344 mieszkańców.Folwark Rataje w 1937 przeszedł w zarząd Sanatorium Kolejowego. W 1975 część parku przejęło Technikum Rolnicze.

Z Rataj zachowały się dokumenty dla niemieckich osadników: Michael Huebner (1674), sołtys Albert Abram (1701), Michael Abraham (1719), Michael Mogers ( 1720), Christoph Arendt ( 1739), Adam Jans (1747 ).

Zabytki:

Park krajobrazowy XIX/XX w. na bazie naturalnych zadrzewień, uzupełniony na sadzeniami liściastymi, dwór otoczony częścią formalną, w kierunku południowym część naturalistyczna.
Dwór z cegły na kamiennym fundamencie z 1875 r.
Zespół folwarczny (ul. Chodzieska): rządcówka, spichlerz, budynki gospodarcze
Zespół folwarczny II ( ul. Margonińska)
Zespół szkoły ul Chodzieska 12
Dom ul. Jeziorna 1
Dom ul. Margonińska 12
Dom z oborą margonińska 32
Cmentarz ew.

Pomniki przyrody