Gębice

Gębice to duża wieś sołecka w Gminie Czarnków; liczba mieszkańców wsi wynosi 986 osób. W skład sołectwa wchodzą także wsie Paliszewo, Sobolewo i Hutka. Gębice to wieś rolnicza, przeważają uprawy zbóż i ziemniaków oraz hodowla trzody chlewnej.

 We wsi znajduje się duża ilość  stawów, z których największy ma około 300 metrów długości. W pobliżu wsi  rosną lasy mieszane i znajdują się źródliska rzeki Flinty.  W 1978 roku na terenie Gębic znaleziono siedem urn z prochami.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z  roku 1381. Wieś była wsią szlachecką: w XVII w.  własnością Radzińskich, następnie w XIX w. Paliszewskich herbu Abdank. Członek tej rodziny – Leopold Paliszewski brał udział w powstaniu listopadowym; został odznaczony orderem „Virtuti Militari”. Pochowany jest w rodzinnym grobowcu przy kaplicy św. Zofii. Po III rozbiorze Polski (1795 r.) wieś zagarnęły Prusy. W konsekwencji zaboru  we wsi osiedliło się wielu Niemców. Pomimo polityki germanizacji i prowadzonej kolonizacji niemieckiej we wsi pozostały polskie rodziny.

SGKP w 1880 r. podaje pod nazwą Gębice kilka  miejscowości:

1. Gębice wieś i Gębice Pustkowie liczące razem 74 domy zamieszkane przez 722 mieszkańców,( w tym  436 ewangelików, 223 katolików i  63 żydów, 123 analfabetów).
2. Dominium Gębice – zajmujące 9312 morg obszaru, obejmowało 3 miejscowości: Gębice i dwa folwarki : Hutka i Marianówko – 23 domy, 293 mk.,117 ew. 168 kat. 106 analfabetów. Własność Paliszewskiego. Pod wsią odkryto w 1835 r. znaczną ilość bursztynu oraz mnóstwo urn.
3. Gębickie  Olendry ( obecnie Gębiczyn) – wieś licząca 60 domów zamieszkałych przez 567 osób (w tym  558 ewangelików, 6 katolików,  131 analfabetów)

W 1789 r. było to miasteczko liczące 62 dymy; istniał kościół katolicki i szkoła ewangelicka; pod miasteczkiem folwark szlachecki z karczmą i młynem. Liczba mieszkańców w poszczególnych latach wynosiła: w 1780 r. – 266 osób, w 1783 r. -315 mieszkańców., w 1885 r. – 664 osób, w 1905 r. – 789 osób.

Dla niemieckich osadników we wsi utworzono parafię ewangelicką w Gębiczynie, do której należały  trzy gminy ewangelickie: 1. Gębice (gdzie mieszkał pastor) wraz z Hutką, Marianówkiem i kolonią Paliszewo; 2. Gębiczyn z Połajewem – Hauland i Neuhuette (należały do 1856 r. do Bukowca), 3. Marunowo ( Fitzerie) z Sarbią. Parafię powołano w 1856 r. obdarowując ją dotacją królewską w wys. 600 marek. Poza gruntem, pastora obdarowano kapitałem ze zbiórki w wysokości 3150 marek. W Gębiczynie i Marunowie stały stare kościoły szachulcowe z XVIII w., w Gębicach nabożeństwa odbywały się w szkole. Dnia 30 maja 1879 r. poświęcono nowy kościół w Gębicach. Kościół w Gębiczynie  spłonął w 1893 r. a w Marunowie rozebrany został po II wojnie.  Parafia liczyła w 1856 dusz, z tego 523 w Gębicach, w Gębiczynie 790, w Marunowie 543.

Wieś powróciła do Polski  po powstaniu wielkopolskim trwającym od 27 grudnia 1918 roku do 16 lutego 1919 roku. W okresie międzywojennym nadal zamieszkiwała ją duża ilość Niemców.

Warto zobaczyć:

• kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Boboli, mur., ok. 1879r.
• zespół dworski: oficyna, mur., 1 poł. XIX w.
  oficyna, mur., 1 poł. XIX w. piwnice d. dworu, mur., XVII grobowiec rodziny Paliszewskich, mur., 4 ćw. XIX w., kaplica św. Zofii
• dwór, ob. dom pomocy społecznej, mur., pocz. XX w.
• szkoła podstawowa, mur., l. 20-te XX w. (ul. Szkolna 2)
• szkoła podstawowa, mur., pocz. XX w. (ul. Kasztanowa 33)
• przedszkole, mur., pocz. XIX w. (ul. Pilska 11)
• dom nr 5, mur., l. 20-te XX w. (ul. Kasztanowa 11)
• dom nr 6, mur., pocz. XX w. (ul. Kasztanowa 13)
• dom nr 7, mur., 4 ćw. XIX w. (ul. Kasztanowa 15)
• stodoła nr 16, mur./kam., l. 20-te XX w. (ul. Kasztanowa 35)
• dom nr 18, mur., pocz. XX w. (ul. Kasztanowa 39)
• dom nr 19, mur., 4 ćw. XIX w. (ul. Kasztanowa 41)
• dom nr 20, mur., 4 ćw. XIX w. (ul. Lipowa 36)
• dom nr 21, mur., 4 ćw. XIX w. (ul. Lipowa 36)
• dom nr 22, mur./kam., k. XIX w. (ul. Lipowa 32)
• dom nr 28, mur./kam., k. XIX w. (ul. Lipowa 16)
• dom nr 30, mur., pocz. XX w. (ul. Lipowa 12)
• dom bez numeru, mur./kam., l. 20-te XX w.
• budynek gospodarczy, mur., 4 ćw. XIX w.
• budynek gospodarczy,  mur., 4 ćw. XIX w.
• zespół folwarczny, k. XVIII, XIX w.
• kuźnia, mur., 2 poł. XIX w.
• dom, czworak, mur., 2 poł. XIX w.
• cmentarz katolicki, przypałacowy, nieczynny, pocz. XIX w.
• dwa cmentarze ewangelicko-augsburskie, nieczynne, XIX w.
• cmentarz katolicki, czynny, XIX w.

Pomniki przyrody:

• Lipa drobnolistna (obwód 505, wys. 25 m., wiek około 300 lat) – w parku przy pałacu.