Smolarnia w Gminie Trzcianka to malowniczo położona wśród lasów, nad J. Straduńskim wieś licząca 123 mieszkańców.
Najstarsza część wsi nazywała się dawniej Rychlik; był to folwark dóbr Białej odnotowany w wałeckich księgach grodzkich w 1629 r. W 1631 r. we wsi były 3 domy należące do dziedzica. W 1641r. akta wizytacji kościelnej notują żyjącego w lesie potażnika. Przed 1700 r. na północno-zachodniej stronie Bukówki, Naramowski zakłada wieś Smolarnia i zasiedla ją chłopami z ½ łana ziemi każdy. W przywileju dla Rychlika młyna z 1733 r. wspomina się o Smolarni. W późniejszych wiekach była własnością Świniarskich i Czarnkowskich.
W 1773 r. posiadał ją razem z Trzcianką Hrabia Lasocki, mieszkający w Rudce. We wsi był 1 sołtys i 5 kosatów, każdy z nich miał po ½ łana, byli też kołodziej i 2 budników- razem 47 mieszkańców na 83 ha, prawie wszyscy byli ewangelikami. Podczas separacji w 1835 r. gospodarstwa powiększono.
W 1773 r. w Smolarni była leśniczówka, zaś w 1779 r. przeniesiono tu pruski urząd leśny z Trzcianki; przed 1886 r. przeniesiono go z powrotem na Wzgórze Ryszarda (Richardshoehe) w Trzciance. W Smolarni pozostała leśniczówka. W 1843 r. zbudowano suszarnię nasion z szyszek; ochroną objęto obszar dawnego folwarku i zalesiono dawne pastwiska. W 1923 r. zamknięto suszarnię a w budynku urządzono mieszkania pracowników leśnych. Przed wybuchem II wojny wybudowano szkołę dla pracowników leśnych (obecnie hotel Smolarnia).
Do Smolarni należał folwark Ginterowo – założony po 1765 r. przez proboszcza Trzcianki (Guentera). Folwark ten miał 97 ha i pierwotnie był owczarnią.
Według pochodzącego z końca XIX w. SGKP; osada i okręg wiejski, nad południową kończyną jeziora Stradomskiego; ma 63 domy, 470 mieszkańców. W skład okręgu wchodziły: Rychlik (w 1905 r. 14 mk.) i Ginterowo ( w 1888 -26 mk., w 1905 – 32 mk.); cały okrąg ma 67 domów, 319 mieszkańców (2 katolików, 317 protestantów), 386 ha roli, 34 łąk, 86 lasu.
W 1871r. liczba mieszkańców wynosiła 361 osób; w 1900 r. Smolarnia miała 254 mieszkańców; w 1905 r. 276 mieszkańców. W 1925 r. gmina Smolarnia razem z Ginterowem i Leśniczówką wraz z osiedlem robotników leśnych Rychlik liczyła 274 mieszkańców ( 260 protestantów, 8 katolików). Pierwsza szkoła we wsi istniała już w 1850 r.; w 1885 r. wybudowano nową. Ostatni niemiecki nauczyciel nazywał się Bruno Jachalke.
Ewangelicy Stradunia przez długi czas należeli do parafii w Trzciance, aż w 1913 r. zbudowano we wsi nowy kościół i założono parafię.
W styczniu 1945 r. nieliczni mieszkańcy opuścili wieś, straty jednak nie były duże. Z kolumn uciekinierów z Nowej Wsi i Siedliska zabito 11 mężczyzn, pogrzebali ich mieszkańcy. Tylko jedna zagroda, stajnia i stodoła leśniczówki zostały spalone. Po zakończeniu działań wojennych zniszczono zagrody nad jeziorem.
Przy leśniczówce Smolarnia znajduje się przepiękny fragment lasu wzdłuż Bukówki; na wyróżniającym się w terenie podłużnym pagórku ( ozie) liczne pomnikowe drzewa. Najstarszym jest ponad 500-letni dąb „Wojtek”. To imponujące drzewo o obwodzie 7,5m i wysokości 24m – wzbudza podziw wszystkich, którzy zaglądają na ścieżkę przyrodniczą „Nad Bukówką”, biegnącą przez park wzdłuż brzegu dużego stawu. Osobliwością dendrologiczną jest też olsza czarna zrośnięta trzema konarami z jaworem.
Pomniki przyrody:
- Jałowiec pospolity – 3 drzewa
- Buk pospolity – 2 drzewa blisko leśniczówki Smolary, które wedle przekazów, w czasach Księstwa Warszawskiego były „słupami granicznymi”. Tuż za Smolarami przebiegała w latach 1807-1815 północno-zachodnia granica Księstwa Warszawskiego z Królestwem Prus.
- Buk pospolity
- Sosna pospolita – wiele drzew
- Lipa drobnolistna – 8 drzew
- Nad Bukówką, użytek ekologiczny ustanowiony w celu zachowania zespołu olsów, szuwarów i łęgów ciągnących się wzdłuż rzeki Bukówki oraz ochrona fragmentu zdegradowanego olsu torfowcowego, zespołu roślinności naturalnej, typowej dla brzegu rzeki i ostoi bobra o pow. 11,96 ha w obrębie Smolarnia. Zespół olsów, szuwarów i łęgów ciągnących się wzdłuż rzeki Bukówki oraz zdegradowany ols torfowcowy, zespół roślinności naturalnej, typowej dla brzegu rzeki i ostoi bobra.
