Rychlik

Miejscowość o blisko czterowiekowej historii (pierwsza wzmianka pochodzi z 1629 r.) Wieś zamieszkuje 367 osób. Istnieje tu kilka małych gospodarstw rolnych oraz 4 większe. Są też dwa gospodarstwa szkółkarskie roślin ozdobnych.

Nazwę wsi – Rychlik po II Wojnie Światowej zaczęto stosować wobec dawniejszej kolonii Karolina; wcześniej Rychlikiem zwano młyn nad Bukówką oraz nadleśnictwo nad Stawem Rychlickim

W końcu XIX wieku nazwę Rychlik według SGKP nosiły: nadleśnictwo królewskie i okręg dominialny liczący 3 domy i 17 mieszkańców. W skład okręgu wchodziły leśnictwa: Nowa Wieś ( 1 dom, 6 mk.), Niekursko( 1 dom, 12 mk.), Niewerder ( 1 dom, 8mk.), Richardshoehe ( 1 dom, 12 mk.), Teresin ( 1 dom, 6 mk.), Torfownia ( 1 dom, 9 mk.) cały okręg miał 9 domów, 69 mieszkańców ( 6 katolików, 60 protestantów); 6562 ha ( 72 roli, 38 łąk, 6340 lasu sosnowego), czysty dochód z ha roli wynosił 3,52 marki, z łąk 15,67 marki, z lasu 2,74 marki.

Młyn Rychlik miał w tym czasie 9 mieszkańców zamieszkujących 1 dom. Założono go na podstawie przywileju z 1733 r; miał jedno koło wodne i początkowo 10 ha ziemi. Obowiązek mielenia w nim mieli gospodarze z Smolarni, Stradunia i częściowo z Trzcianki. Firma rozrastała się i miała nawet 70 ha ziemi. W 1789 r. Rychlik liczył 3 dymy i był szlacheckim folwarkiem z młynem wodnym. W 1910 r. miał 10 mieszkańców. W 1901 r. był własnością rodziny Messerschmidt, wcześniej przez pokolenia był własnością rodziny Stabenow. W 1905 r. młyn włączono do nowej gminy Carolina a Smolarnia dostała odszkodowanie w wysokości 1000 M za utracone podatki.

Leśniczówka Rychlik w 1905 r. miała 14 mieszkańców.

Stanowiące obecnie centrum wsi zabudowania, od początku swego założenia w 1848 r. nosiły nazwę Carolina, od imienia córki Hrabiego von Moltke, właściciela Białej i okolicy. Wielkość poszczególnych gospodarstw wynosiła około 5 ha. Do 1890 r. kiedy Carolina byłą kolonią, za utrzymanie dróg i opiekę nad biednymi odpowiadał właściciel dóbr. Od tego roku stała się osobną gminą i przejęła te obowiązki za jednorazowe odszkodowanie ze strony pana w wysokości 25 000 M.

W końcu XIX wieku według SGKP były to: Karolina; wieś i gmina; 3 miejscowości: Karolina, Średni Młyn, Średnia Dolina ( Mittelthal); razem 127 domów, 889 mieszkańców (819 ewangelików, 70 katolików), szkoła elementarna kilkoklasowa, 168 analfabetów

W 1852 r. z pomocą pana wieś zbudowała swoją pierwszą szkołę; wcześniej dzieci uczęszczały do Górnicy. Protestanci podlegali pod parafię w Dzierżążnie Wielkim, potem w Siedlisku, a od 1910 r. pod Smolarnię. Katolicy wybudowali wspólnie z Przyłękami, w 1930 r. kaplicę przy drodze do Górnicy.

Niewielkie centrum wsi koncentrowało się w pobliżu szkoły. Większość gospodarstw leżała rozrzucone po znacznym obszarze. Najstarszym zakładem był Mittelmuehle leżący w pobliżu połączenia strug Prielang i Bukówka, który zamknięto w 1935 r. ( później istniała tu leśniczówka Stary Młyn)

Najwyższa liczba mieszkańców wsi wynosiła w 1885 r. 923 osoby, w 1905 r. było tylko 791 osób, w 1930 r. mieszkało w niej 707 osób na 752,9 ha. Liczba mieszkańców ciągle spadała z powodu słabych gleb.

Według innych źródeł w 1905 r. wieś Karolina liczyła 775 mieszkańców; w 1910 r. 730 mieszkańców.

W 1925 r. gmina Karolina obejmowała także: Młyn Rychlik, Młyn Średni ( dzisiaj Leśniczówka Stary Młyn). Razem miała 707 mieszkańców ( 582 protestantów, 111 katolików) żyjących w 132 domach ( 163 gospodarstwa domowe). W 1939 r. we wsi było 119 gospodarstw rolnych, w tym 45 o powierzchni poniżej 5 ha, tylko na 14 zagrodach było 2 lub więcej koni, co należy uznać za niezdrowy objaw.

W 1945 r. wkraczająca Armia Czerwona zastrzeliła 4 osoby, w tym burmistrza Wegner i jego żonę. Uprowadzono 10 mężczyzn, tylko 4 z nich wróciło. Straty w budynkach były nieznaczne.

Zabytki: